Woon- en zorgcentrum Middellandstraat, Rotterdam
In de voormalige fabrieken is een woonzorgcentrum en een gezondheidscentrum gerealiseerd. In het woonzorgcentrum zijn 29 zorgappartementen in de sociale sector gekomen. In het markante witte pand is een gezondheidscentrum met apotheek, huisartsen en fysiotherapie gehuisvest. De gebouwen zijn onderling met elkaar verbonden, zodat bewoners binnendoor naar het activiteitencentrum in de toegevoegde dakopbouw kunnen komen.
Transformatie van een monumentale gevelwand
In Rotterdam is een groot aantal gebouwen te vinden die geen status hebben als gemeentelijk monument, maar wel van monumentale waarde zijn, de zogenaamde ‘beeldbepalende objecten’. Ook kent Rotterdam ‘monumentale gevelwanden’. Deze komen zelden in aanmerking voor een monumentenstatus, maar zij bepalen wel het karakter van de stad. Middellandstraat 103 en 111 vallen – samen met Middellandstraat 115-117 (gemeentelijk monument) – onder deze typeringen, waardoor het ontwerp met verhoogde aandacht en zorgvuldigheid tot stand is gekomen.De transformatie van beide gebouwen draagt bij aan de de levendigheid van de straat. De nieuwe toegevoegde onderdelen sluiten ons inziens aan bij de bestaande structuur, waarbij behoud en herstel van oorspronkelijke karakteristieken centraal hebben gestaan. We hebben het architectonisch ontwerp en de bouwkundige uitwerking verzorgd voor het opwaarderen van de bestaande gebouwen
Ten behoeve van de huisvesting van de zorgwoningen en het gezondheidscentrum zijn ruimtelijke oplossingen onderzocht en uitgewerkt. Naast de doelmatigheid en de ruimtelijke kwaliteit in de gebouwen is er bijzondere aandacht besteed aan de entrees en de bijbehorende toegankelijkheid voor mindervaliden. Beide gebouwen hebben andere verdiepingshoogten, maar tussen de 3e verdieping van Middellandstraat 111 en de 2e verdieping van Middellandstraat 103 zat enkel ca. 30cm hoogteverschil. Tijdens de uitvoering is een doorbraak tussen beiden gebouwen gemaakt en het hoogteverschil weggenomen. Hierdoor zijn beide panden intern met elkaar verbonden, waardoor alle bewoners binnendoor naar de activiteitenruimte in de toegevoegde dakopbouw kunnen.
Eindresultaat en bouwproces in beeld
Ontwerptekeningen
Middellandstraat 103
Dit gebouw is oorspronkelijk gebouwd als fabriekspand voor de firma ‘I. de Groen & Zonen’ en wordt gekenmerkt door zijn hoge voorkomen in de straatwand, de verticale geleding van de buitenkozijnen en de wit geschilderde metselwerk voorgevel. Het gebouw is getransformeerd naar een gezondheidscentrum met zorgwoningen. Het gezondheidscentrum wil zo toegankelijk mogelijk zijn en gebruikers en bezoekers verwachten niet anders. Ook mindervaliden hebben -terecht- dezelfde verwachting. Het pand was bij aanvang niet goed toegankelijk voor mindervaliden. De bestaande trap aan de gevel is daarom geamoveerd. Hierdoor is de ingang op straatniveau komen te liggen. Tevens is de trap naar de beletage geamoveerd en een trap naar het souterrain nieuw gemaakt. Het souterrain en de bel-etage is door middel van een gebouwbrede vide met elkaar verbonden. Deze ruimtelijke ingrepen hebben een positieve weerslag op de relatie met de straat. Immers, het publieke programma (gezondheidscentrum met ondersteunend publiek programma) over beide lagen wordt zichtbaar vanaf de straat. De voorgevel is gerenoveerd en verrijkt met zonwering in de vorm van markisolettes.
Niet alleen de vorm, maar ook de kleur van zonwering bepaalt in hoge mate het gevelbeeld. Voor de buitenzonwering vonden we ‘Zweeds Rood’ het meest passend. De buitenkozijnen zijn uitgevoerd in de kleur ‘Engels Rood’, waardoor er een toonverschil ontstaat dat in combinatie met de bestaande oranje/rood- achtige bestaande tegels in de voorgevel een fraai geheel vormt. Verder hebben we het metselwerk van de voorgevel opnieuw geschilderd in een zachte wittoon met een lichte witnuance voor de plint op ooghoogte.Via de vernieuwde poort kan men het gebouw tevens via een meer teruggelegen entree betreden. Door de poort meer te openen is de entree naar de zorgwoningen weliswaar zichtbaar, maar toch duidelijk ondergeschikt aan de entree van het gezondheidscentrum in de voorgevel. In het gebied tussen straat en entree is een hellingbaan gerealiseerd, waardoor deze zijentree tevens voor mindervalidenvervoer bereikbaar is. Op het achtergebied is de stalling voor fietsen voor gebruikers en bezoekers en parkeerplaatsen voor de artsen gesitueerd, waardoor het gebruik van de poort ook is verlevendigd. Op het platte dak aan de achterzijde van Middellandstraat 103 is een opbouw met terras gerealiseerd. De dakopbouw is in samenhang met het hoofdgebouw als architectonische eenheid ontworpen.
Middellandstraat 111
Dit gebouw is oorspronkelijk gebouwd als confectiefabriek voor de ‘NV Rotterdamssche Gabriels van Cleef’ en de Marathon Staalmaatschappij en wordt gekenmerkt door het siermetselwerk en verbijzonderingen (o.a. goudkleurige naamgeving en decoratie in steen), de horizontale geleding van de kozijnen en de aangepaste plint voor supermarkt Dirk van den Broek. De plint ter plaatse van de entree is aangepast. De entree is bedoeld voor de bovengelegen zorg-woningen en vormt een hedendaagse interpretatie van de oorspronkelijke gevel die door de verbouwing naar supermarkt verloren is gegaan. De entree is uitgevoerd in natuursteen, waarbij de kleur conform de zandsteen geveldecoratie is.
De gevel van het middendeel is zoveel onaangeraakt gebleven. Enkel passende buitenzonwering is toegevoegd. Door de horizontale geleding doen uitvalschermen het meest recht aan het gebouw. Het metselwerk is, waar nodig, hersteld. De vlaggenmasthouders en letters zijn hersteld. Op het dak is een liftopbouw gekomen, zodat het nieuwe activiteitencentrum direct vanuit de zorgwoningen bereikbaar is. Bij het uitstappen van de lift in de opbouw heeft men zicht op Rotterdam door het grote venster in de zuidgevel.
Opdrachtgever: Projecten in de Stad
Architectuur: Frederik Pöll Bureau voor Architectuur
Ontwerpteam: Frederik Pöll, Dirk Gonzalez Veugelers, Saeed Jarrous
Directievoering: Projecten in de Stad
Uitvoering: Meerbouw
Constructeur: Bouwadviesburo Baas
Foto’s: Rubén Dario Kleimeer